Actueel risico volgens AlleBurgers 7 april 2024
Het risico op besmetting met Covid is momenteel relatief laag, maar er gaan veel andere infectieziektes rond, waaronder kinkhoest. Elke besmetting met Covid geeft een aanzienlijk risico op long Covid en verhoogd risico op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten, dus het blijft zaak de binnenlucht goed te zuiveren om infecties te voorkomen. De oversterfte op basis van de CBS methode is weer even negatief, maar die op basis van het gemiddelde of het laagste kwartiel van de jaren 2010-2019 blijft aanzienlijk boven nul. De infectieradar meldt deze week geen Covid onder de infecties. Het aantal longontstekingen bij kinderen blijft echter hoog. In de VS is vogelgriep inmiddels bij runderen door het hele land aangetroffen. Tot dusver is er een rund-op-mens besmetting bekend. In andere landen overleed ongeveer de helft van de mensen besmet met vogelgriep. Met de huidige houding ten aanzien van luchtweginfecties is Nederland zeer slecht voorbereid op wanneer vogelgriep van mens-op-mens zou overgaan.
LET OP: Algemene onderbouwing, interpretatie en achtergrond-informatie bij de rubrieken vindt u via de [info] link in headers
Oversterfte Covid19, 2024 week 12 [info]
Onderstaande grafiek laat zien dat volgens de CBS-methode de oversterfte deze week onder de nul is gedaald (er is sprake van ondersterfte). Dit valt samen met verschillende aanwijzingen dat er momenteel relatief weinig SARS-Cov2 rond gaat: weinig virusdeeltjes in het riool , weinig mensen die positief testen bij het Nivel en de infectieradar, en weinig ziekenhuisopnames voor/met Covid.
De mensen die beweren dat het vaccin de oorzaak is van de oversterfte zullen waarschijnlijk aangeven dat het nu lang genoeg geleden is dat er in Nederland nog mensen gevaccineerd zijn. Het is dus even wachten tot de volgende golf van Coronabesmettingen (die er gaat komen als we het virus blijven negeren), maar de voorspelling van Alle Burgers is alvast dat de oversterfte dan weer toe gaat nemen.
De oversterfte volgens de andere twee maten (gemiddelde van 2010-2019 en laagste kwartiel 2010-2019) zijn beiden positief en aanzienlijk. Uitgedrukt als percentages zitten deze op 10,6% en 19,5%, zoals de grafiek hieronder laat zien.
Australië heeft de oversterfte over heel 2022 en 2023 onderzocht en komt uit op een lagere oversterfte in 2023 (ongeveer 5%) dan in 2022 (ongeveer 10%). De helft van de extra doden in 2023 konden direct aan Covid worden toegeschreven. 1500 extra doden waren gerelateerd aan Covid en bij de overgebleven 2300 doden werd Covid niet genoemd als doodsoorzaak of bijdragende factor. Voor de leeftijden tussen 0 en 64 jaar werd er vooral oversterfte gevonden onder vrouwen. Boven de 65 was er oversterfte bij mannen en vrouwen.
In bovenstaande tabel is te zien dat er minder oversterfte was aan luchtweginfecties en minder aan dementie, maar dat er een toename was in de oversterfte (sterfte boven de verwachte sterfte) aan diabetes en hart- en vaatziekten. De lagere sterfte aan dementie kan mogelijk verklaard worden door overlijden aan hart- en vaatziekten voordat dementie op kon treden. De lagere sterfte aan longontstekingen is onverwacht, want deze worden momenteel veel gezien in Nederland. Merk tevens op dat het rapport in Australië vaccins niet eens noemt.
De totale oversterfte in Nederland blijft hoog, zoals de grafiek hieronder laat zien. Afhankelijk van de gebruikte verwachte sterfte ligt deze nu tussen de 60 duizend en 126 duizend extra doden over de gehele pandemie.
Meer informatie over de oversterfte is terug te vinden in het draadje van low Covid kano op Twitter/X, hieronder weergegeven.
Virusdeeltjes in rioolwater [info]
Het aantal virusdeeltjes per 100 duizend inwoners blijft relatief laag, maar is inmiddels wel weer boven de 100 deeltjes uitgekomen, zoals de grafiek hieronder laat zien (gebaseerd op de data van corona-lokaal.nl).
Met behulp van de methode van DataGraver kunnen we een schatting maken van het aantal Nederlanders dat sinds het begin van de wintergolf (oktober 2023) Covid heeft doorgemaakt. De grafiek hieronder geeft aan dat dit er inmiddels ongeveer 7,7 miljoen zijn. Gaan we uit van de conservatieve schatting van het RIVM dat een op de 10 infecties leidt tot langdurige klachten (tenminste 3 maanden), dan hebben ongeveer 770 duizend Nederlanders sinds oktober 2023 een nieuwe medische klacht ontwikkeld (of is hun bestaande long Covid verergerd) die met preventie waarschijnlijk voorkomen had kunnen worden.
In Nederland lijkt het idee te bestaan dat long Covid vooral voorkwam bij mensen die in 2020 of 2021 Covid gekregen (op een kleine luidruchtige groep na, die juist denkt dat long Covid pas ontstond na het vaccineren). Australië voerde een zero-Covid beleid tot aan eind 2022, toen Omikron dominant werd. De data over long Covid uit Australië laten daarmee zien of long Covid alleen maar iets is voor infecties uit 2020 en 2021.
Recent kwam een artikel uit waarin onderzocht werd hoe vaak infecties uit de eerste Omikron golf in Australië tot long Covid hebben geleid. Daaruit kwam dat 18,3% van de infecties (2130 uit een totaal van 11697 respondenten) heeft geleid tot langdurige klachten. Vrouwen hadden anderhalve keer zoveel kans op langdurige klachten als mannen. Zij die twee of minder doses van het vaccin hadden gehad hadden 40% meer kans op langdurige klachten (ten opzichte van meer doses van het vaccin). Vermoeidheid en concentratieproblemen waren de meest genoemde klachten.
Deze studie bevestigt dus dat long Covid niet veroorzaak wordt door het vaccin, maar dat het vaccin juist beschermt tegen long Covid. Vaak wordt Afrika genoemd door de kleine luidruchtige groep als een continent waar mensen gewoon doorgegaan zijn met leven zonder toegang tot het vaccin. Onderzoek uit 2023 laat echter zien dat Afrika erg veel long Covid kent (ongeveer 50% van de infecties).
Infectieradar [info]
Momenteel rapporteert 5,9% van de deelnemers van de infectieradar luchtwegklachten.
Het percentage dat een positieve Covid test rapporteert is momenteel laag: 0,1%.
Dit stemt overeen met de metingen van het Nivel. Afgelopen week werd er geen Covid gevonden tussen de mensen die met luchtwegklachten naar de huisarts gingen, terwijl dit in voorgaande weken vaak rond de 5% van de patiënten met luchtwegklachten bij de huisarts betrof (en tijdens golven meer).
Momenteel gaan er veel verschillende virussen rond die luchtwegklachten geven, waaronder griep, rhino, hMPV, parainfluenza en andere Coronavirussen (niet SARS-1 of MERS).
Uit de cijfers van het Nivel valt op dat met name infecties met luchtwegklachten momenteel veel voorkomen. Zo komt kinkhoest bijzonder veel voor, ook bij erg jonge kinderen, voor wie de infectie niet alleen vervelend, maar ook levensbedreigend kan zijn:
Daarnaast blijft het aantal longontstekingen bij jonge kinderen hoog en ver boven het niveau van afgelopen jaren. Vaak hoor je in het nieuws dat dit een inhaalslag zou zijn, omdat de infecties weinig voorkwamen tijdens de jaren waarin aan enige preventie tegen Covid werd gedaan (2020 en 2021). Het is echter vreemd dat longontstekingen pas in 2023/2024 zijn toegenomen (zie de grafiek hieronder), terwijl er dan al meer dan twee jaar niet meer aan preventie tegen Covid wordt gedaan. Kinderen zijn in de gehele periode ook vrijwel altijd gewoon naar school gegaan, en enige mate van blootstelling viel dus ook te verwachten in de jaren 2020-2022.
Wat ook opvalt is dat het met name infecties met zijn die nu veel voorkomen (we moeten hierin precies zijn, want bijvoorbeeld mazelen en waterpokken worden ook via de luchtwegen overgedragen, maar worden doorgaans geen luchtweginfectie genoemd). Voor waterpokken werd de hoogste golf juist in 2021 waargenomen, toen er nog wel aan preventie tegen Covid werd gedaan. Het jaar erop waren er relatief weinig waterpokken, terwijl toen juist alle preventie vanaf maart werd beëindigd.
Dit lijkt aan te geven dat eerdere infecties met SARS-Cov2 mensen mogelijk wel vatbaarder maken voor andere infecties met luchtwegklachten, maar niet voor infecties zonder luchtwegklachten (al zijn er duidelijke aanwijzingen dat in ieder geval in long Covid, het immuunsysteem is aangedaan).
Wat ook opvalt in de cijfers van het Nivel is dat het aantal mensen met vermoeidheidsklachten niet is toegenomen. Dit is onverwacht, want de belangrijkste klacht bij long Covid is juist vermoeidheid. Ook spreken media over sterke toename van burn-out. Opvallend is het dal in vermoeidheid in de laatste week van elk jaar. Blijkbaar zorgt de vakantie in die periode voor minder vermoeidheid (maar de zomervakantie niet).
Er komen wel meer mensen bij de huisarts vanwege hoesten, zoals de grafiek van het Nivel hieronder laat zien. Zowel in het eerste jaar na het loslaten van de preventie tegen Covid (rode lijn) als het jaar erna (blauwe lijn) hebben aanzienlijk meer mensen last van hoesten. Dit kunnen langdurige klachten na Covid zijn of andere infecties met luchtwegklachten zijn (waaronder kinkhoest).
Ziekenhuisopnames [info]
Het aantal ziekenhuisopnames voor Covid blijft laag, wat te verklaren is uit de relatief lage circulatie van het virus op het moment. De meest recente meting op 4 april 2024 laat 16 opnames zien (data: Corona-lokaal.nl).
Ziekenhuisbezetting [info]
Ook de ziekenhuisbezetting voor Covid is laag. Het LCPS meldt dat er momenteel 4 Covid-patiënten op de IC en 91 Covid-patiënten op de verpleegafdelingen liggen.
Variants of Concern (VOC) [info]
Er zijn geen nieuwe data over varianten beschikbaar gekomen. De oude data laten zien dat JN.1 nog steeds dominant is.
Conclusie: actueel risico [info]
Er gaat momenteel relatief weinig Covid rond. Dat betekent echter niet dat het verstandig is alle preventie los te laten (mocht u nog aan preventie doen). Er gaat erg veel kinkhoest rond op het moment en dat is ook een erg vervelende ziekte. Het goede nieuws is dat preventie tegen Covid ook tegen kinkhoest werkt:
- Zorg voor voldoende ventilatie van de binnenlucht. Het CO2 gehalte in de binnenlucht kan gebruikt worden om de mate van ventilatie te meten: Als de lucht niet ververst wordt, dan loopt het CO2 gehalte (door uitademen van mensen) op.
- Houdt bij goede ventilatie (en buiten) voldoende afstand, zodat u de adem van iemand anders niet direct inademt.
- Gebruik FFP2/FFP3 maskers in ieder geval bij slechte ventilatie en wanneer afstand houden niet kan. Makkelijker is het om FFP2/FFP3 altijd in binnenruimtes te gebruiken (je hoeft dan niet meer over afstand houden na te denken).
- Vul ventilatie aan met luchtreiniging met behulp van HEPA. Hierdoor worden aerosolen met daarin mogelijk virusdeeltjes uit de lucht gehaald voordat u ze in kunt ademen.
- Blijf thuis bij klachten, of als dat echt niet kan, draag een FFP2/FFP3 mondneusmasker zodat u anderen niet besmet.
- Tets bij klachten. Let er wel op dat zelftesten niet altijd de infectie oppikken. Een positieve zelftest betekent altijd dat je besmettelijk bent. Een negatieve zelftest betekent niet dat je niet besmettelijk bent.
Het is belangrijk dat we in Nederland om leren gaan met luchtweginfecties. Naast dat Covid nu al voor veel ziekteverzuim en een verhoogde zorgvraag zorgt, wordt het risico op vogelgriep onder de bevolking steeds groter.
Vorige week werd bekend dat meerdere boerderijen in de VS te maken hebben met vogelgriep bij koeien. Ook werd bekend dat tenminste een persoon de vogelgriep van een besmette koe heeft opgelopen. Vogelgriep is extreem dodelijk bij mensen. Het is tot nu toe nog niet heel vaak naar de mens overgesprongen, maar als dit gebeurt, dan is het in bijna 50% van de gevallen fataal:
Het zuiveren van de lucht (en dan met name de binnenlucht, de grote blinde vlek van het RIVM) beschermt niet alleen tegen Covid, vogelgriep en kinkhoest, maar ook tegen bijvoorbeeld mazelen, wat momenteel door een dalende vaccinatiegraad komt opzetten (en mogelijk een immuunverstorend effect van Covid).
Naast in ziekenhuizen en verpleeghuizen, is het belangrijk om de luchtkwaliteit in scholen aan te pakken. Dit zorgt ervoor dat kinderen minder vaak ziek zijn, en daardoor minder vaak school moeten missen. Het zorgt dit ook voor betere leerprestaties, minder zieke ouders, minder zieke grootouders, en minder uitval van leraren.
Het wordt ook hoognodig tijd dat we het idee laten varen dat infecties goed zijn voor kinderen. Elke infectie geeft het risico op langdurige klachten, ook bij kinderen. De winst van tijdelijke immuniteit is minimaal. In het buitenland is het inmiddels duidelijk dat kinderen vaak school missen vanwege ziekte.
Het negeren van de luchtkwaliteit veroorzaakt dus op verschillende manieren leerachterstanden:
- Kinderen zijn vaker afwezig door ziekte.
- Leraren zijn vaker ziek, zodat lessen uitvallen.
- Kinderen kunnen zich niet goed concentreren door de slechte luchtkwaliteit.
Ouders in Nederland, verenig u en vraag om betere luchtkwaliteit op scholen!