Oversterfte, ziekte en verspreiding Covid19 2024-14

Actueel risico volgens AlleBurgers 12 april 2024

Risico op besmetting → Long Covid & invaliditeit MATIG, enigszins fluctuerend. Rioolwaarde 6-4: 70, laagst sinds decemberpiek → 2532 besmettingen PER DAG → op termijn ~330 NIEUWE Long Covid gevallen PER DAG, waarvan 80 ernstig invaliderend. Ca. 0,14% (25.000 p) besmettelijk. Vanaf medio 2020 continu oversterfte, tov LQI 2010-2019 in week 13: 569 † → 20,3% van verwachte sterfgevallen. Van 9 t/m 12 april 77 Covid-ziekenhuisopnames, 15 op vrijdag 12-4. Nog 78 Covid-patiënten in ziekenhuis, 5 personen op de IC. Variant JN.1 is al sinds december dominant.

LET OP: Algemene onderbouwing, interpretatie en achtergrond-informatie bij de rubrieken vindt u via de [info] link in headers

Oversterfte Covid19, 2024 week 13 [info]

Oversterfte CBS 2020/23 [info] & RIVM 2024 [info]

Sterfte NL vlg CBS statline, week 13: 3405 , oversterfte volgens RIVM 49 † (1,4%). Nameldingen t/m 2024 week 12: 29 . Cumulatieve CBS/RIVM oversterfte vanaf 2020 week 8: 60.005 .

De onafgebroken reeks weken met oversterfte duurt volgens de CBS/RIVM berekening voort vanaf 2022 week 10 tot heden, afgezien van enkele losse weken met minimale ondersterfte. Deze continue oversterfte blijft nog steeds onverklaard door CBS en RIVM, al laat Ruben van Gaalen van het CBS via LinkedIn wel zien dat er een behoorlijk goede correlatie is tussen het aantal infecties (o.b.v. de rioolwatermetingen) en de sterfte door Covid19.

Gijs van Loef signaleerde in diverse blogs dat er sinds 2020 een trendbreuk is in de oversterfte volgens CBS: in eerdere jaren schommelend om de 0, maar vanaf 2020 t/m 2023 elk jaar rond de 15.000! Rara, waar komt die trendbreuk vandaan? Falende zorg? Slechte lucht- en waterkwaliteit? Junkfood? Te weinig beweging?

In posts van Anne Laning op LinkedIn wordt aangetoond dat de oversterfte juist sterk gecorreleerd is met Covid19 uitbraken. Dat weet AlleBurgers ook, maar wij gaan nog een stap verder:

Omdat de Covid19 pandemie de enige radicale verandering in de wereld is sinds 2020, is de ongelimiteerde verspreiding van het levensgevaarlijke virus SARS-CoV-2 direct dan wel indirect de oorzaak van alle oversterfte.

Deze hypothese wordt inmiddels ondersteund door een stortvloed van langetermijngevolgen van Covid19 als multisysteemziekte: Long Covid, schade aan alle organen waaronder hart, hersenen en longen en persistent virus. Zelfs de verhevigde uitbraken van infectieziekten als influenza, kinkhoest, longontsteking, strep A, RSV, en mazelen kunnen voor een belangrijk deel aan Covid19 toegeschreven worden: Covid19 ondermijnt ons immuunsysteem!

Oversterfte HMD t.o.v. LQI 2010-2019 [info]

In week 13 overleden 3405 mensen, 569 méér dan het laagste kwartiel van 2010-2019, met correctiefactor voor bevolkingsgroei. Dat is 20,3% boven de verwachte sterfte! Dit is meer dan 80 extra covid19-gerelateerde doden per dag! Volstrekt onacceptabel! Echter, geen haan die ernaar kraait!
Cumulatieve oversterfte LQI vanaf 2020 week 8: 126.844 .
Dit is dus onze beste schatting voor de totale Covid19-gerelateerde sterfte in de pandemie tot nu toe.

Hieronder staat het verloop van de oversterfte van begin 2020 t/m 2024 week 13 volgens beide rekenmethodes in één grafiek bij elkaar.

Het verloop van het cumulatieve aantal doden volgens CBS en LQI 2010-2019 is dan:

Weekbericht van LowCovid Kano week 2024-13 [info]

Het statusbericht van LowCovid Kano, met het geschatte verloop van de vermijdbare sterfte gerelateerd o.a. aan Covid19 (complicaties), is deze week weer verschenen:

Virusdeeltjes in rioolwater [info]

Meting 6 april: 70 (x 1011 virusdeeltjes per 100.000 inwoners) volgens Corona Lokaal. Het virusniveau is in 12 weken tijd enorm gezakt vanaf een absoluut record van 4200 rond 20 december tot onder de 100 in maart. Omdat er nog veel immuniteit was tegen de heersende JN.1 variant en er geen nieuwe immuunontwijkende variant in zicht was hebben wij in de conclusie van weekbericht 2024-08 gespeculeerd dat we een weken- of zelfs maandenlange coronaluwe periode konden verwachten. Sindsdien zijn er nog wel wat kleinere golven geweest. Het lijkt erop dat er korte, lokale uitbraken ontstaan, waar tijdelijk de besmettingen groeien door gunstige omstandigheden voor het virus. Zie onderstaande grafiek van Corona Lokaal.

Rioolwatermeetwaarden voor Nederland in 1011 virusdeeltjes per 100.000 inwoners volgens RIVM, grafiek van Corona Lokaal, van 5-2 t/m 8-4-2024

Landelijke spreiding van besmettingen

Op Corona Lokaal is ook de landelijke spreiding van het coronavirus te zien, over de provincies en over de afvalwaterstations. In alle provincies is het virusniveau nu betrekkelijk laag, maar elke week worden kleine oplevingen zichtbaar op telkens andere locaties.

Aantallen Covid19-besmettingen

Volgens de analyse van Datagraver (factor 36, die volgens sommigen nog te laag is) komt het huidige virusniveau op 6-4 overeen met 2532 nieuwe besmettingen per dag, dit is best veel, bijna 100 nieuwe Covid19-gevallen per week per 100.000 mensen. Dit aantal is nog steeds twee keer zo hoog als de drempel waarboven we van een griepepidemie spreken! Terwijl Covid19 véél gevaarlijker is dan griep! Zo zal bijvoorbeeld die éne dag 6-4 later in het jaar leiden tot zo’n 330 extra Long Covid-gevallen (13%), waarvan ~80 ernstig invaliderend.

Op 15 februari is in de Tweede Kamer ook een motie aangenomen om 27 miljoen euro vanuit VWS beschikbaar te stellen voor de opening van expertisecentra / Post-Covidklinieken. Deze beslissing was bijna unaniem, men was het erover eens dat de bekende groep Long-Covidpatiënten niet langer in de kou kon blijven staan.

Toch kwam niemand op het idee om ook maar iets te doen aan de dagelijkse instroom van nieuwe LC-patiënten, zoals die hier wekelijks gemeld wordt!

Voorkomen van Long Covid = voorkomen van Covid19 besmetting!

Verloop van aantal besmettingen per dag

Het is de moeite waard om het verband tussen virusdeeltjes in rioolwater en aantal besmettingen met Covid19 per dag, zoals gevonden door Datagraver, te gebruiken om het verloop van het aantal virusdeeltjes in rioolwater van Corona Lokaal om te rekenen naar een grafiek met het aantal dagelijkse besmettingen. Door de geïnterpoleerde, gewogen en genormeerde data van Corona Lokaal per dag te vermenigvuldigen met 36 krijgen we onderstaande grafiek, met het geschatte aantal besmettingen per dag.

Geschat aantal Covid19 infecties per dag in Nederland, afgeleid uit het aantal virusdeeltjes in rioolwater (data van RIVM, analyse van Corona Lokaal) met factor 36

Overigens blijft het gaan om een schatting van het aantal besmettingen per dag, afhankelijk in ieder geval van de factor 36.

Cumulatief aantal besmettingen

Uitgaande van de besmettingen per dag kan ook het cumulatieve aantal besmettingen in een grafiek gezet worden:

Verloop van het cumulatieve aantal Covid19 besmettingen vanaf 1-10-2020 tot heden

Hier is bijvoorbeeld uit af te lezen dat pas in november 2022 alle Nederlanders gemiddeld 1x besmet waren, maar óók dat al bijna 36.000.000 besmettingen aangetikt zijn, zodat ruim een jaar later Nederlanders al gemiddeld 2x besmet zijn geweest. Let wel, de rioolwatermetingen waren pas vanaf 1-10-2020 betrouwbaar, dus de besmettingen uit de eerste golf zijn hierin nog niet meegenomen. In vergelijking met de aantallen besmettingen in 2021-2023 vallen de aantallen in de eerste golf in het niet: o.b.v. positieve tests zouden er tot begin oktober 2020 slechts ~300.000 personen in Nederland besmet zijn met corona (alleen symptomatische gevallen). Dat is niet vreemd, want in die tijd waren er nog strenge maatregelen.

Besmettelijke personen

Als er elke dag zo’n 2500 Covid-besmettingen bijkomen, en elke besmette persoon is ~10 dagen besmettelijk, volgt daaruit dat momenteel 25.000 Nederlanders besmettelijk zijn, dat is ~0,14%.

Hoeveel Covid19-besmettingen leiden tot Long Covid?

Het Canadese bureau voor statistiek heeft in juni 2023 in een onderzoek onder miljoenen Canadezen vastgesteld dat de kans op Long Covid niet afneemt bij herbesmetting, maar daarentegen cumulatief werkt: elke besmetting geeft weer ca. 13% kans op Long Covid, zodat na 3 besmettingen zo’n 40% langdurige symptomen houdt (zie grafiek hieronder). Al-Aly et al komen tot vergelijkbare percentages in een cohort van miljoenen veteranen in de VS.

In die percentages zitten overigens nog niet eens de patiënten die persistent SARS-CoV-2 virus hebben in een reservoir in hun lichaam, of die orgaanschade oplopen zonder symptomen. Deze patiënten kunnen maanden of jaren na hun Covid19 besmetting ineens overlijden aan een hartaanval, beroerte of nierfalen. In een artikel van WHN van 15 maart 2024 komt men tot de conclusie dat 10-30% van de Covid19-besmettingen leidt tot symptomatische Long Covid, maar dat zelfs 50-70% orgaanschade oploopt die in eerste instantie onopgemerkt blijft. Zie het schema van WHN hieronder.

We zullen in onze weekberichten vaak rekenen met 13% kans op Long Covid na elke besmetting.

Schatting van aantal Long Covid-patiënten in NL

Merk op dat in het Canadese onderzoek hierboven is vastgesteld dat de kans van 13% op Long Covid additief is, of het nu de 1e, 2e of 3e besmetting betreft. Daarom kan het huidige geschatte aantal Long-Covid-patiënten bepaald worden op 13% van in totaal 35 miljoen besmettingen, dat is 4.550.000 LC-patiënten (herstel van een LC-patiënt komt weinig voor), dus 25% van de Nederlandse bevolking. Dit lijkt onwaarschijnlijk veel, maar in de Verenigde Staten is het percentage LC-patiënten na een Covid19 besmetting recentelijk op 24,4% geschat (bron: US Census Bureau), zie de kaart hieronder.

Infectieradar [info]

Het percentage mensen met klachten van acute luchtweginfecties, o.b.v. meldingen door een groep vrijwilligers aan het RIVM, geeft op elk moment een idee van het besmettingsrisico. Op 9 april had 5,06% van de testgroep van het RIVM last van een luchtweginfectie. Dit is maar de helft van de piek van 10,26% medio december, maar nog steeds veel hoger dan normaal. Merk op dat we in onderstaande grafiek voortaan het percentage mensen met klachten weergeven uit de dataset van het RIVM i.p.v. het 7-daags gemiddelde, omdat die laatste te ver achter de feiten aanloopt.

Percentage van de NL bevolking met een acute luchtweginfectie van 4-11-2020 tot 9-4-2024, o.b.v. meldingen aan RIVM

Omdat “slechts” 0,142% momenteel Covid19 heeft zijn zeker veel patiënten besmet met een ander virus dan SARS-CoV-2 (het RIVM blijft Covid19 hardnekkig een luchtweginfectie noemen). In Nederland heeft namelijk de overtuiging postgevat dat nu voor geen enkel virus meer maatregelen nodig zijn.

Overige infecties

Eén van de infecties die sinds Covid19 in sterk verhevigde mate rondgaan is kinkhoest, vooral bij kinderen, enkele malen hoger dan vorige jaren en ook hoger dan vóór corona. De grafiek van Nivel gaat deze keer over kinderen van 0 t/m 4 jaar. In week 14 betrof het 31 kinderen per 100.0000, dat is over heel Nederland dus 8,7×31 = 270 kinderen (870.000 kinderen 0 t/m 4 in NL). Volgens een artikel in de Telegraaf zijn in februari en maart zelfs vier baby’s overleden aan kinkhoest! Aan een ziekte die geacht werd sinds de DKTP-vaccinatie uit Nederland verdwenen te zijn…

Het RIVM geeft op de pagina Feiten en cijfers griep het verloop van het aantal bij Nivel gemelde griepgevallen per week vanaf 2019 week 40 tot heden, 2024 week 14, zie grafiek hieronder. De griepgolf van december t/m februari dit jaar is voorbij.

Ziekenhuisopnames [info]

Het aantal Covid19-ziekenhuisopnames per dag, opgegeven door het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS), geeft een indicatie van het aantal ernstig zieke patiënten met acute Covid19 die dag.

Op 12-4-2024: 15 Covid19-ziekenhuisopnames, dat is niet niks, en dat aantal zakt ook nauwelijks meer. In totaal waren er 77 Covid19 opnames van 9 t/m 12 april (over 8 april waren geen gegevens). Let wel: ziekenhuisopnames in het weekend worden al sinds april 2022 niet meer gemeld! Hieronder is het verloop van Covid19-ziekenhuisopnames gegeven zonder interpolatie of 7-daags gemiddelde.

Verloop van nieuwe Covid19-ziekenhuisopnames per dag van 14-3-2020 t/m 12-4-2024, volgens LCPS

Ziekenhuisbezetting [info]

Het LCPS geeft ook het aantal patiënten dat op weekdagen door Covid19 in het ziekenhuis en op de IC ligt. Op 12 april lagen er 78 coronapatiënten in het ziekenhuis, en 5 op de IC. Ook het aantal ziekenhuispatiënten lijkt dus langzaam op zijn retour.

Ziekenhuisbezetting was altijd de belangrijkste indicator waarop RIVM en OMT hun adviezen voor beleid baseerden, en de enige reden waarom maatregelen steeds te laat ingingen, te vroeg opgeheven werden en nu totaal afwezig zijn. “De ziekenhuizen kunnen het aan, dus het boeit niet hoeveel mensen ernstig ziek of invalide worden of overlijden”. Fundamenteel fout uitgangspunt!

Onderstaand overzicht van de coronapatiënten in ziekenhuis & IC in de afgelopen 3 jaar is gemaakt o.b.v. gegevens van het LCPS. De aantallen patiënten zijn inclusief ontlabelde patiënten, die niet meer besmettelijk zijn en daarom niet meer afgezonderd liggen.

Dagelijkse ziekenhuis- (blauw) en IC-bezetting (oranje), exclusief verpleeghuizen en thuisverpleging, o.b.v. data LCPS, vanaf 1-1-2021 t/m 12-4-2024

Vergelijking Covid19 met influenza

Een veelgehoorde dooddoener is dat Covid nu vergelijkbaar zou zijn met de griep en “daar nemen we toch ook geen maatregelen tegen?” Dat er geen maatregelen zouden zijn tegen influenza is al betwistbaar, denk aan de jaarlijks terugkerende griepprik en de waarschuwingen en voorzorgsmaatregelen als er een jaar is met een extra hevige griepgolf.

Aan de andere kant is Covid19

  • veel heftiger dan influenza, met vaker ernstige klachten, ziekenhuisopnamen en een hogere mortaliteit (zie artikel van Al-Aly et al in The Lancet van december 2023). In de grafiek hieronder is het aantal ziekenhuisopnames in Engeland door Covid alleen in 2023 vergeleken met het totale aantal opnames in 2016 t/m 2023 voor influenza:
  • besmettelijker dan influenza, na mazelen is Covid19 de meest besmettelijke aerogene infectieziekte. R0 kan variëren tussen 5 en 15 afhankelijk van de variant, voor influenza is R0 1-2.
  • géén seizoensinfectie maar treedt het hele jaar door op (zie de analyse van TJ Radcliffe Covid Seasonality en figuur hieronder). Tina Hesman Saey legt in ScienceNews uit waarom Covid19 geen seizoensinfectie is.
  • veel vaker aanleiding tot langdurige chronische klachten, leidend tot invaliditeit, mentale aftakeling en onverwacht overlijden: Long Covid (zie grafiek van Al-Aly hieronder)
  • een vasculaire ziekte en multisysteemziekte die bijna alle organen in het lichaam aantast en kan leiden tot meer dan 200 aandoeningen!

Ter illustratie tonen we hier een vergelijking van ziekenhuisbezetting t.g.v. Covid19 met de jaarlijkse griepgolven in de winter.

Vergelijking van ziekenhuisbezetting door Covid19 (donkerblauw, vanaf maart 2020) en influenza (lichtblauw, smalle pieken ’s winters vanaf 2017) van Datagraver

Tenslotte kunnen we nog het aantal gemelde griepgevallen vergelijken met de berekende Covid19-besmettingen. We kunnen de absolute aantallen griepgevallen vinden in de wekelijkse meldingen van Nivel aan RIVM per 100.000. Niet alle meldingen blijken na testen echt influenza te betreffen, maar aan de andere kant zullen ook niet alle influenzagevallen gemeld worden. Het is in ieder geval de beste benadering die we hebben. Deze leidt tot het verloop in onderstaande grafiek.

Totaal aantal meldingen bij Nivel peilstations van influenza-achtig ziektebeeld, van 2019 week 40 t/m 2024 week 12

Dit ziet er toch beangstigend uit, met pieken tot 20.000 gevallen per week. Als we echter de Covid19-infecties o.b.v. de rioolwaarden omrekenen naar aantallen infecties per week, kunnen we die met de griepgevallen vergelijken, bij elkaar in één grafiek:

Het aantal influenza-infecties per week vergeleken met het aantal Covid19-infecties per week, vanaf 2020 week 40 t/m 2023 week 10

Let wel: hiermee wil ik dus niet griep bagatelliseren, influenza is en blijft een ernstige infectieziekte. Ik wil hiermee echter benadrukken dat Covid19 nog vele malen ernstiger is en dat het negeren van deze infecties volstrekt onverantwoord is!

Variants of Concern (VOC) [info]

De relatieve frequenties van relevante VOC’s (kiemsurveillance RIVM) geven een indicatie welke nieuwe bedreigingen te verwachten zijn. Helaas blijkt ook hier dat het RIVM zijn taken verwaarloost. Het aantal onderzochte samples loopt steeds verder terug en het duurt weken voordat de gevonden percentages varianten gepubliceerd worden. Afgelopen week is helemaal geen nieuw bestand geleverd.

Kennelijk heeft het RIVM de grootste moeite om aan Covid19 samples te komen. Niet vreemd als er nergens meer getest wordt. Misschien is het een idee om de rioolwatersamples op varianten te onderzoeken?

In het overzicht hieronder is de ontwikkeling van de diverse varianten schematisch weergegeven t/m week 10. 100% JN.1 dus, en nog geen spoor van nieuwe varianten als JN.4 of KP.2.

Grafiek met het percentage van de belangrijkste Variants of Interest in de samples van het RIVM, van 2023 week 10 t/m 2024 week 10. Het oranje vlak is EG.5. JN.1 in donkergrijs en de rest van BA.2.86 is lichtbruin. JN.1 is al maanden dominant.

Het is interessant om ook de ontwikkeling van vroegere varianten te onderzoeken. In onderstaande grafiek is de ontwikkeling van alle relevante varianten weergegeven vanaf 2020 week 49 t/m 2024 week 7. Nog geen conclusies, maar ik kom hier later op terug.

Conclusie: actueel risico [info]

AlleBurgers schat het risico momenteel matig, maar het daalt nauwelijks meer. Het virus blijft op een basisniveau rondgaan, met telkens lokale en tijdelijke oplevingen. Helaas. Als het huidige beleid van wegkijken en niets doen blijft is een nieuwe golf onvermijdelijk en kunnen we alleen hopen dat deze beperkt blijft. Omdat de zomer er aan komt.

Vergeet ook nooit: de kans op corona is nooit echt weg, en risico = besmettingskans x impact. Als je toch besmet wordt kunnen de gevolgen verschrikkelijk zijn: levenslang gehandicapt, bedlegerig, arbeidsongeschikt of een plotselinge, voortijdige dood. Ondanks de enigszins geruststellende lage virusniveaus in het rioolwater en de beperkte aantallen ziekenhuisopnames blijven wij adviseren om zoveel mogelijk te voorkomen dat u deze ziekte krijgt: vermijd drukke bijeenkomsten binnen maar ook mensenmassa’s buiten, draag waar mogelijk een ffp2-masker, gebruik neusspray in gevaarlijke omstandigheden en werk zoveel mogelijk thuis.

Voor het collectief geldt, nu meer dan ooit:

Indammen móet en indammen kán!

Juist nu de meest recente golf geluwd is moet de gelegenheid gegrepen worden om in te dammen en ons voor te bereiden op de volgende golf met preventieve maatregelen. Er zijn verschillende strategieën om deze pandemie te bedwingen: