Oversterfte Covid19 gerelateerd week 30: 24-30 juli
Voor deze week meldt het CBS 2.879 overlijdens. Wanneer deze vergeleken worden met de voorspelde sterfte op basis van (1) de voorspelling van het CBS, (2) het gemiddelde tussen 2010 en 2019, (3) het laagste kwartaal tussen 2010 en 2019, dan wordt een oversterfte van 114 (CBS), 266 (gemiddelde) en 336 (laagste kwartaal) gevonden. Dat betekent dat we, midden in de zomer, nog steeds met een substantiële oversterfte te maken hebben. In tegenstelling tot wat sommige bronnen lijken te beweren, is deze oversterfte naar alle waarschijnlijkheid grotendeels toe te schrijven aan de directe en indirecte gevolgen van Covid.
Sinds het begin van de pandemie in Nederland in de eerste maanden van 2020 zijn, in totaal, 49230 (CBS schatting), 88737 (gemiddelde 2010-2019) en 111314 (laagste kwartaal 2010-2019) meer Nederlanders dan verwacht overleden. Merk op dat eigenlijk verwacht zou worden dat de levensverwachting toe zou nemen (en er dus sprake zou moeten zijn van aanhoudende ondersterfte).
Meer informatie over het verloop van de oversterfte is te vinden in het draadje van Low Covid Kano op Twitter (ook bekend onder de nieuwe naam “X”), hieronder weergegeven.
Het aantal stations dat 0 deeltjes rapporteert (ofwel onder de detectiegrens blijft), blijft toenemen, ondanks de geluiden uit het buitenland over een nieuwe EG.5 (“Eris”) golf, zoals op de kaart hieronder (screenshot van de RIVM website) te zien is. Het is onduidelijk of er werkelijk 0 deeltjes zijn gemeten, omdat regio’s in de buurt vaak wel waarden rapporteren (kijk bijvoorbeeld naar het donkerblauwe gebied bovenin de kaart, met direct daarnaast een gebied met 0 deeltjes).
De beheerder van corona-lokaal.nl laat ons weten dat gebieden met een waarde van 0 meegenomen worden in de schatting van de landelijke trend (ontbrekende waarden hebben hun eigen code). Onder deze aanname worden op 06-08-2023 277 deeltjes per 100 duizend inwoners gevonden. Op basis van de omzettingsfactor van Datagraver zijn op 06-08-2023 ongeveer 10 duizend Nederlanders (opnieuw) besmet geraakt met het Coronavirus.
Een recente schatting uit Australië, vrijwel volledig gebaseerd op de Omikron variant, geeft aan dat ongeveer 18.2% van deze mensen meer dan 3 maanden klachten overhoudt aan hun besmetting. Dat zijn er, voor alleen de 8e augustus, al ongeveer 1800 Nederlanders. Hetzelfde onderzoek uit Australië geeft aan dat 17.2% van deze 18.2% hun werk of studie stil hebben moeten leggen of minder zijn gaan werken of studeren vanwege de aanhoudende klachten. De besmettingen op de 8e augustus alleen al hebben daarom voor ongeveer 300 Nederlanders het gevolg dat ze minder of helemaal niet meer kunnen werken of studeren! De gevolgen van de keuze om niet aan preventie te doen, heeft dus aanzienlijke gevolgen.
De rioolwaarden laten in Nederland vooralsnog een relatief kleine toename zien vergeleken met bijvoorbeeld de Verenigde Staten (grafiek van JP Weiland op Twitter/X):
TWIV op YouTube meldt dat ze mogelijk weer een speciale afdeling in moeten gaan richten in New York vanwege de toestroom van ernstig zieke Covid-patienten. Het is te verwachten dat deze toename ook in Nederland gezien gaat worden, ondanks pogingen van een voormalig OMT-lid om de rust in Nederland te bewaren (met woorden als “golfje” en opmerkingen als “Meer besmettingen leiden tot meer ziekenhuisopnames, maar het zijn er niet ongewoon veel.”). Gewoon doorgaan met Covid negeren, lijkt dus de boodschap van het “outbreak management team”.
Infectieradar
De infectieradar meldt deze week dat 1.89% van de deelnemers klachten ervaart die op Covid zouden kunnen wijzen (merk op: Er gaat geen griep rond op het moment). Let op: De zelftests detecteren niet alle infecties. Er wordt daarom aanbevolen meerdere dagen te testen.
Van de deelnemers test 0.2% positief. Het is onduidelijk of alle deelnemers van de infectieradar testen, of alleen de deelnemers met klachten, en hoeveel klachten aanleiding geven tot een test.
Op corona.lokaal.nl worden ook de ziekenhuisopnames weergegeven. Op 11 augustus werden 18 Nederlanders opgenomen vanwege Covid. Deze waren dusdanig ernstig ziek dat thuisverzorging met zuurstof niet volstond. Er worden dus nog steeds mensen ernstig ziek! Ook de oversterfte laat zien dat Covid nog steeds aanzienlijk ernstiger is dan een “griepje”.
Voor de ziekenhuisbezetting maken we gebruik van de gegevens op de website van het LCPS, al zijn er aanwijzingen dat de aantallen op deze website een onderschatting van de werkelijke aantallen zijn. Volgens deze data zijn er 94 Nederlanders opgenomen vanwege Covid. Een deel daarvan verblijft niet meer op een speciale Covid-afdeling, omdat ze niet meer positief testen (“ontlabeld”), maar ook dit zijn patienten die vanwege Covid zijn opgenomen.
Voor de verdeling van varianten maken we gebruik van de gegevens van het RIVM. Dit laat zien dat de meest voorkomende varianten in Nederland recombinanten (van twee BA.2 varianten) zijn, te herkennen aan XBB in de naam. BA.1, BA2.75, BA.5 en BQ.1.1 werden op 10 juli niet meer gevonden. De EG.5 variant lijkt nog niet te zijn gevonden in Nederland (maar de laatste meting was op de 10e juli).
In het buitenland zijn al duidelijk problemen met de nieuwe EG.5 (“Eris”) variant. In New York stijgen de ziekenhuisopnames vanwege deze variant en ook in Ierland is deze variant dominant aan het worden (zie het weekbericht van vorige week). In Nederland lijkt er vooral oog voor ziekenhuisopnames en sterfte die direct aan Covid toe te schrijven zijn.
Inmiddels wordt echter duidelijk dat een groot deel van het leed door Covid door late effecten van het virus wordt veroorzaakt. Een selectie van afgelopen week:
- Long Covid symptomen kunnen maanden na de infectie beginnen. Heb je enkele maanden geleden Covid gehad en dacht je hersteld te zijn, maar heb je nu opeens onverklaarde symptomen? Geef dan bij de arts aan dat je Covid hebt gehad.
- Zwitserland meldt een toename van het aantal aanvragen voor euthanasie vanwege Long Covid aan. Long Covid kan een zeer ernstig verloop hebben!
- Het was al een tijdje bekend dat Covid slecht is voor het hart, maar langzaam aan dringt dit ook in de media door. Laat je niet afleiden door mensen die beweren dat het door het vaccin komt. Het is Covid.
- Het “milde” Omikron leidde in 18% van de besmettingen tot Long Covid in een Australische studie, waarvan ongeveer 17% hun werk of studie moesten stoppen of op een laag pitje moesten zetten vanwege de ernst van de klachten.
- Deze studie was een tijdje ter beoordeling bij het tijdschrift Elife, maar is nu gepubliceerd: Covid infecteert de CD4 cellen van het immuunsysteem. Een bekend ander virus dat dit ook doet, is HIV. Wat de klinische gevolgen zijn, is nog niet helemaal te overzien, maar waarom niet het voorzorgsprincipe hanteren?
- De hersenen van Covid-19 en dementie patienten lijken op molekulair en cellulair niveau overeenstemmingen te laten zien.
- De bloedvaten lijken door zelfs asymptomatische Covid infecties te zijn aangedaan. Leef je alsof het 2019 is en denk je nooit Covid gehad te hebben? Je bloedvaten kunnen alsnog aangedaan zijn.
De kans op een besmetting lijkt, op basis van de rioolmetingen, nog even ietwat laag, maar risico heeft twee componenten: de kans op een gebeurtenis en de impact van een gebeurtenis. Die bestaat weer uit gevaar, denk aan de zeer snelle groei van de besmettingen. En vervolgens wordt steeds duidelijker dat ook de ernst van Covid groot is, niet alleen de directe ernst, maar vooral ook de ernst op termijn zoals bij long Covid en chronisch Covid.
Zelfs bij een asymptomatische besmetting kun je last krijgen van de late effecten van het virus! Iedereen loopt risico, niet alleen “kwetsbaren”. Jongeren kunnen gezondheidsschade oplopen die ze hun hele leven bij zich dragen.
Negeer de verhalen over “het virus gaat niet meer weg” en “je krijgt het toch” en “het is maar een griepje/snotneus”. Het virus gaat inderdaad niet meer weg, maar dat is geen reden om de handdoek in de ring te gooien. Het lijkt misschien op een griepje, maar dat doet een HIV-infectie of een legionella-infectie ook. De eerste klachten zijn vaak de reactie van je immuunsysteem: De ziekte komt later.
Als iedereen aan preventie doet (FFP2 mondkapjes werken wel, zoals ze tegen legionella volgens het RIVM wel gewoon werken, net als HEPA-filters en ventilatie, en blijf a.u.b. thuis bij klachten tot je drie dagen negatief test), dan verlagen we het risico voor iedereen. Een pandemie los je niet op met een “iedereen mag zelf kiezen” benadering.
Preventie blijft daarom belangrijk. Voor jezelf en voor anderen. Alle burgers.