Actueel risico volgens AlleBurgers 23 september
Het risico op besmetting en dus Long Covid en invaliditeit is HOOG en stijgend. Rioolwaarde 17-9: 483 → 18 duizend besmettingen PER DAG → TENMINSTE 1800 nieuwe Long Covid gevallen PER DAG, waarvan TENMINSTE 453 ernstig invaliderend. 1% tot 3% NU besmettelijk. Vanaf medio 2020 is er elke week oversterfte geweest, in week 36 was dat TENMINSTE 182 (CBS) †. Circa 50 nieuwe Covid19-ziekenhuisopnames PER DAG en tussen de 10 en 20 patiënten op de IC.
Oversterfte Covid19 gerelateerd week 36: 4 sep – 11 sep
Oversterfte wordt berekend door de waargenomen sterfte in een week te vergelijken met de voorspelde sterfte in die week. De voorspelde sterfte kan op verschillende manieren worden bepaald. We vergelijken hier drie methoden (meer informatie hierover in het weekbericht van vorige week):
- De CBS-methode: Een voorspelling op basis van de sterfte in de tien jaar voorafgaand aan de pandemie, waarbij de verwachte leeftijdsverdeling zonder pandemie wordt doorgetrokken naar het nu. Deze methode houdt geen rekening met dat in de pandemie meer oudere mensen zijn overleden. De geschatte oversterfte op basis van de CBS-methode is daarom hoogstwaarschijnlijk een onderschatting (een te lage waarde).
- De gemiddelde sterfte in de tien jaar voorafgaand aan de pandemie. Dit neemt aan dat de leeftijdsverdeling ongeveer gelijk is gebleven tijdens de pandemie (in ieder geval is het aandeel ouderen niet automatisch doorgetrokken vanuit de jaren voor de pandemie).
- De gemiddelde sterfte tijdens elk kwartiel met de laagste sterfte in de tien jaar voorafgaand aan de pandemie. Dit houdt rekening met dat we tijdens de pandemie geleerd hebben dat met relatief kleine ingrepen zoals FFP2 in publieke binnenruimtes, HEPA en ventilatie een groot deel van de griepdoden voorkomen kunnen worden. Dit is de ideale wereld waarin we leren van het verleden voor de toekomst.
Onderstaande afbeelding vergelijkt de oversterfte van de drie manieren om de oversterfte te schatten. De laagste oversterfte wordt gevonden met de CBS-methode, maar bedraagt nog steeds 182 Nederlanders per week (26 per dag!). Volgens de methode op basis van het gemiddelde overleden er per dag bijna 53 Nederlanders teveel. Volgens de laagste kwartiel methode waren dit er iets meer dan 57 per dag.
Stel je voor dat we tussen de 26 en 57 verkeersdoden per dag zouden hebben. Dan zou iedereen toch meteen in willen grijpen? Waarom laten we dit gewoon gebeuren bij een virusinfectie? Deze doden kunnen net zo goed voorkomen worden: FFP2, HEPA en ventilatie voor virusinfecties, autogordels, drempels, snelheidslimieten voor het verkeer.
Waarom is het van belang naar de oversterfte te kijken? Er wordt nauwelijks nog getest, dus we weten eigenlijk niet meer of een overlijden is voorafgegaan door een Covid infectie. Daarnaast treedt niet alle gezondheidsschade direct na de besmetting op. We zijn in een fase beland waarin we de acute fase van Covid relatief goed kunnen behandelen (maar er liggen nog wel steeds mensen op de IC vanwegen een Covid infectie, waarvan ongeveer een derde de IC niet levend verlaat), maar het wordt tegelijk ook steeds duidelijker dat de acute fase overleven niet meteen betekent dat je niet alsnog aan Covid gaat overlijden (door bijvoorbeeld de gevolgen van Covid op het hart, de hersenen, de nieren of je bloedsuikerspiegel).
Oversterfte neemt ook mee dat Covid invloed blijft houden op de zorg. Dat komt door kortdurend ziekteverzuim van personeel (acute fase), langdurig verzuim (long Covid) en medewerkers die nog wel werken, maar door de langdurige invloed van Covid (sneller vermoeid zijn, geheugenklachten) meer fouten maken. De verschillende factoren en de vermoedelijke bijdrage aan de oversterfte worden verder beschreven op deze website van verzekeraars in Australië.
Het CBS vergelijkt de wekelijkse oversterfte steeds met de bandbreedte (de onzekerheid in de schatting van de verwachte sterfte) en concludeert vaak dat er “geen oversterfte” is als de waargenomen sterfte niet boven de bandbreedte uitkomt. Dat houdt echter geen rekening met dat de sterfte week na week boven de verwachting uitkomt. Als er werkelijk geen oversterfte is, dan verwacht je af en toe een sterfte boven de verwachting en af en toe onder de verwachting. De sterfte komt sinds het begin van de pandemie en vooral de afgelopen twee jaar nauwelijks nog onder de verwachte sterfte uit. Dit is ook goed te zien als je de totale oversterfte berekent:
Deze totale oversterfte blijft maar toenemen. Er blijven dus aanhoudend meer Nederlanders overlijden dan verwacht. Er zullen mensen blijven die beweren dat dit komt door een medische interventie in 2021 (u mag die websites of youTube kanalen zelf opzoeken) of die slechts 26.5% van de Nederlanders van 12 jaar en ouder vorig jaar hebben genomen. Anderen lijken aan te geven dat de zorg in een dusdanig slechte toestand is dat dit alle extra overlijdens verklaart. Maar als je echt naar de data kijkt, dan kun je eigenlijk alleen maar concluderen dat de aanhoudende sterfte voor het overgrote deel komt doordat Nederland probeert een rondgaand virus te negeren.
Meer informatie over de oversterfte is te vinden in het draadje van Low Covid Kano op Twitter/X, hieronder getoond.
De meest betrouwbare bron voor de mate van viruscirculatie blijven de rioolwater-meteringen. Mensen scheiden het virus uit via hun ontlasting, wat vervolgens in het rioolwater gemeten kan worden. Hiervoor hoeven mensen niet te testen. Ze hoeven alleen gebruik te maken van een op het riool aangesloten toilet. Dus ook in een samenleving waar een groot deel van de bevolking het nut van testen niet meer lijkt te zien (of het maar gedoe vinden, of teveel geld vinden kosten), geven rioolwater-metingen een goede indicatie van hoeveel virus er rondgaat.
Een website waar de waarden van de rioolwater-metingen op een heldere manier worden weergegeven, is corona-lokaal.nl. Op deze website kun je per werkdag zien wat de rioolwaarden zijn, hoeveel mensen er opgenomen zijn op die dag, en wat de huidige bezetting vanwege Covid is in de kliniek en de IC. Een interactieve kaart laat de hudige situatie per provincie zien. Het verloop van de rioolwater-metingen voor heel Nederland is als volgt:
De waarden lopen iets achter, maar dat ligt aan het RIVM, niet corona-lokaal.nl. De meest recente meting met voldoende betrouwbaarheid was op 17 september en laat 483 deeltjes per 100 duizend inwoners zien. We gebruiken de omzetting van Datagraver om deze rioolwaarde om te zetten naar aantallen besmettingen en komen dan uit op iets meer dan 17 duizend besmettingen.
Op de korte termijn betekent dit dat een aanzienlijk aantal werknemers tenminste een paar dagen niet kan werken door de klachten in de acute fase. Maar de lange termijn is veel ernstiger. Studies naar de prevalentie van long Covid komen vrijwel uit op tussen de 10% en 30% langdurige klachten na een Covid besmetting.
Gaan we uit van de ondergrens van 10%, dan betekent dit dat er iets meer dan 1700 Nederlanders tenminste drie maanden klachten gaan blijven houden. En dat is alleen het resultaat van de 17e september! Elke dag komen er dus ongeveer dit aantal Nederlanders met langdurige klachten bij.
De CDC en een onderzoek uit Victoria, Australië, vonden bovendien dat ongeveer bij een kwart van de long Covid gevallen het dagelijks leven dusdanig ontregeld is, dat zij minder moeten gaan werken, moeten stoppen met werken, of moeten stoppen met een studie of opleiding. Ongeveer 435 Nederlanders zitten in die situatie na hun besmetting op 17 september. En dit gebeurt dus elke dag weer. Terwijl we best iets kunnen doen (FFP2/HEPA/ventilatie/testen).
Een deel van de Nederlanders doet mee aan de infectieradar en geeft door of zij in de afgelopen week klachten hebben gehad, of positief hebben getest op een zelftest. In de afgelopen week meldden 3.01% van de deelnemers klachten die op Covid zouden kunnen wijzen (o.a., loopneus, hoesten, niezen, zere keel, hoofdpijn, vermoeidheid/lamlendig, spier/gewrichtspijn, kortademig).
Van de deelnemers meldde 0.7% een positieve test. Dit percentage gaat echter snel omhoog. Dit patroon bevestigt deels de metingen van het rioolwater, maar laten wel een sterkere stijging zien.
Ook tijdens de acute fase van Covid blijven er mensen dusdanig ernstig ziek worden dat ze opgenomen moeten worden in het ziekenhuis. Er zijn nog steeds mensen die vanwege Covid op de IC worden opgenomen. Ongeveer een derde lijkt daar niet levend vandaan te komen.
Corona-lokaal.nl toont ook de ziekenhuisopnames per dag. Op 22 september werden er 56 Nederlanders vanwege Covid opgenomen. Deze mensen lopen extra risico op long Covid (per persoon, maar er zijn veel meer mensen die thuis uit kunnen zieken). Daarnaast is een ziekenhuisopname vanwege een acute ziekte op zich al een ingrijpende gebeurtenis. Er kunnen daarom veel vragen gesteld worden bij het beleid alleen te sturen op ziekenhuiscapaciteit.
Er liggen momenteel 12 Nederlanders op de IC vanwege Covid en 251 Nederlanders op de verpleegafdelingen. Dit is veel lager dan eerder tijdens de pandemie (bijvoorbeeld in mei 2021, links in de grafiek). Het blijven echter nog steeds opnames die hoogstwaarschijnlijk met relatief weinig invasieve methoden (FFP2/HEPA/ventilatie) voorkomen hadden kunnen worden.
Al enige tijd gaat er een “soep” van varianten rond. Sommige van deze varianten verschillen dusdanig van Omikron dat ze eigenlijk een nieuwe naam zouden moeten krijgen (BA.2.86 bijvoorbeeld). Dat is politiek alleen wat lastig, want het is een stuk makkelijker te zeggen dat we nog steeds Omikron hebben, en dat we van Omikron “weten” dat het “mild” is (“griepje” aldus Kuipers en “peanuts” volgens Gommers – niemand lijkt aan long Covid te denken).
Onderstaande grafiek laat zien dat de BA.2.86 nu ook in Nederland wordt gevonden (donkergrijs gebied). Deze variant blijkt opgebouwde immuniteit (eerdere infecties of vaccinaties) bijzonder goed te kunnen omzeilen. De variant lijkt tegelijk ook minder besmettelijk.
Het is afwachten of BA.2.86 uiteindelijk dominant gaat worden en wat de gevolgen voor de volksgezondheid gaan zijn. De variant kan natuurlijk doormuteren waardoor er weer nieuwe eigenschappen ontstaan. Zo lang we het virus de kans blijven geven, zal het blijven muteren.
Het risico is altijd een combinatie van de kans op een gebeurtenis en de ernst van een gebeurtenis. De kans op brand in je woning is misschien laag, maar je kunt er wel bij overlijden als je niet op tijd merkt dat er brand is. Daarom hangen we rookmelders op.
Mensen uit het OMT en van het RIVM blijven steeds maar aangeven dat het risico laag is (“geen reden tot zorg”). De rioolwaarden zijn inderdaad nog niet extreem hoog (zoals na carnaval en in de afgelopen winterperiodes). Maar ze zijn ook niet laag, en ze nemen elke dag toe. Er gaan varianten rond die zich weinig aantrekken van of je eerder een infectie hebt doorgemaakt. En de laatste vaccinatieronde is bijna een jaar geleden, dus ook daar hebben mensen nog nauwelijks immuniteit van.
Nederlanders zijn ook grotendeels overtuigd dat de pandemie voorbij is (deze boodschap krijgen ze ook steeds van de overheid en de media die klakkeloos alles lijkt over te nemen). Vorig jaar nam nog maar 26.5% van de Nederlanders boven de 12 jaar de booster. Hoe gaat het dit jaar zijn? Het merendeel van de Nederlanders vaart dus alleen op immuniteit van herhaald Covid krijgen. Elke keer doen mensen daarom opnieuw mee met de Long Covid roulette (en negeer wat de Volkskrant hierover beweert).
Het risico is dus hoog. Er gaat aanzienlijk wat virus rond, er ontstaan steeds nieuwe varianten die weinig van eerdere immuniteit aantrekken, mensen belanden nog steeds in het ziekenhuis en de op de IC, de kans op long Covid is nog steeds tussen de 10% en 30% per infectie, en er zijn nog steeds geen erkende behandelingen voor long Covid.
Stel jezelf eens de volgende vragen: Is dat ene feestje het risico op nooit meer feestjes vanwege long Covid waard? Is dat etentje het risico op nooit meer eten normaal te kunnen proeven of ruiken door Covid waard? Is geen FFP2 in het vliegtuig of op de luchthaven nooit meer op vakantie vanwege long Covid waard?
Waarom vragen ouders niet om betere ventilatie op scholen? Herhaalde Covid is niet goed voor de schoolprestaties van kinderen. Waarom maken de bonden zich niet sterk voor hun leden als het om bescherming tegen long Covid gaat? Waarom wordt de ARBO-wet niet nageleefd? Denken we in Nederland het welvarende kennisland te kunnen blijven als we Covid steeds maar rond laten gaan?
Minder viruscirculatie is voor iedereen beter. Voor de zorg, voor werknemers, voor schoolgaande kinderen, voor ouderen. Waarom laten we het allemaal maar gebeuren?