Oversterfte, ziekte en verspreiding Covid19 2023-52

Actueel risico volgens AlleBurgers 5 januari 2024

Risico op besmetting en dus Long Covid & invaliditeit is EXTREEM HOOG maar daalt nu. Rioolwaarde 29-12: 2524, nog steeds hoger dan eerdere pieken → 90.000 besmettingen PER DAG → >9000 NIEUWE LongCovid gevallen PER DAG, waarvan 2250 ernstig invaliderend. Ca. 5% (900.000 p) besmettelijk. Vanaf medio 2020 continu oversterfte, in week 51: 994 † → 35,1% van verwachte sterfgevallen. Dinsdag t/m vrijdag 442 Covid-ziekenhuisopnames; vrijdag 5-1: 84. Lijkt te dalen, maar scholen gaan weer onbeschermd open!

LET OP: Algemene onderbouwing, interpretatie en achtergrond-informatie bij de rubrieken vindt u via de [info] link in de header

Oversterfte Covid19 week 51 [info]

Oversterfte volgens CBS

Sterfte NL vlg CBS in week 51: 3835 doden, oversterfte 602 † (18,6%)!
Nameldingen week 1 t/m 50: -102 , maar dit zegt niet veel omdat vorige week weeksterfte-schattingen van RIVM gebruikt zijn.
Cumulatieve CBS oversterfte vanaf 2020 week 8: 57.300

Merk op dat in het vorige weekbericht 2023-51 ook al de oversterfte in week 51 getoond is o.b.v. de nieuwe weeksterftegegevens van het RIVM. Het RIVM blijkt echter de weeksterftes in de laatste 7 weken te schatten, en kwam voor week 51 op een extreem hoge waarde van 4385 overlijdens, dat is t.o.v. de verwachte CBS-weeksterfte van 3233 in 2023 week 51 dus 1152 oversterfte! Nu blijkt dus dat hun schatting van vorige week ruim 500 te hoog was: op 5 januari kwam het RIVM voor week 51 op 3860 doden.

Voor AlleBurgers reden om de geschatte RIVM-weeksterftes indien mogelijk voortaan links te laten liggen, inclusief de extra week. In het vervolg gebruiken we dus weer de actuele CBS-cijfers voor de weeksterfte, ook al zijn die een week ouder en duurt het vaak weken voor ze compleet zijn. Ze geven in ieder geval een ondergrens voor het aantal sterfgevallen!

In de grafiek hieronder staat het verloop van de weekoversterfte volgens het CBS vanaf 2020 week 10 t/m 2023 week 51.

Oversterfte per week in de Covid19-pandemie, van 2020 week 10 t/m 2023 week 51, vlg CBS t.o.v. de verwachte sterfte in die weken o.b.v. sterftecijfers in 2015-2019

De onafgebroken reeks weken met oversterfte duurt volgens CBS voort vanaf 2022 week 10 tot heden, afgezien van enkele losse weken met minimale ondersterfte. Deze continue oversterfte blijft nog steeds onverklaard door CBS en RIVM. De steeds terugkerende claim van antivaxers dat de oversterfte door coronavaccinaties zou worden veroorzaakt is in de literatuur afdoende weerlegd. De oorzaak is namelijk: onbeperkte verspreiding van een levensgevaarlijk virus: SARS-CoV-2!

De schattingen van de oversterfte door het CBS dreigen eind 2023 definitief te stoppen. Het CBS had namelijk in 2020 de verwachte sterfte per week al gepubliceerd voor de jaren 2020, 2021, 2022 en 2023. Daartoe hadden zij de gemiddelde weeksterfte over 2015-2019 gecorrigeerd o.b.v. de leeftijdsopbouw destijds en geprognosticeerd als de verwachte weeksterfte als er geen coronapandemie zou zijn geweest. Het CBS zet deze prognoses echter niet voort in 2024, maar heeft deze taak overgedragen aan het RIVM.

Het RIVM heeft eind 2023 nieuwe verwachte weeksterftes bepaald, zelfs met terugwerkende kracht vanaf 28-6-2021 (feitelijk alleen een verwachte ondergrens en bovengrens, de beruchte “blauwe band”) tot 3 jaar daarna, dus tot 24-6-2024. Zo komen ze dus, in de grafiek t/m week 52 hieronder, tot een herinterpretatie van de oversterfte. Daarbij blijkt de oversterfte in 2023 ineens vrijwel verdwenen.

Weeksterfte volgens het CBS t.o.v. de nieuwe verwachte weeksterftes volgens RIVM 2023, de blauwe band, over de periode juli 2021 t/m juni 2024

In de grafiek hieronder worden beide prognoses, van CBS 2020 en RIVM 2023 vergeleken, over het gemeenschappelijke tijdinterval van 2021 week 26 t/m 2023 week 52. De oranje lijn van het RIVM is hier het gemiddelde van onder- en bovengrens van de blauwe band.

Verwachte weeksterfte volgens CBS 2020 (blauw) vergeleken met RIVM 2023 (oranje) over het gemeenschappelijke tijdsinterval 2021 week 26 t/m 2023 week 52

De verwachte weeksterftes van CBS en RIVM beginnen op gelijke hoogte, hebben beide een golvend verloop met pieken in de winter. De lijn van het RIVM heeft echter een sterker stijgende trend en ligt in het grootste deel van 2023 al 200-300 overlijdens hoger. Dit wordt veroorzaakt doordat het RIVM zijn verwachtingen voor juli 2021 t/m juni 2022 baseert op de sterftecijfers van de voorgaande 5 jaar (juli 2016 t/m juni 2021), dus inclusief een coronajaar. Weliswaar zijn daaruit de hoogste 25% aan pieken weggelaten, maar omdat er tijdens de pandemie vrijwel continu oversterfte was komt deze verhoogde sterfte onvermijdelijk terug in de verwachte sterfte het jaar erna. De seizoenschommelingen zijn meer afgevlakt, dat komt door het forceren van een sinusgolf in de regressie, het CBS-verloop is duidelijk niet sinusvormig, met spitse toppen en vlakke dalen. De manier van rekenen van zomer tot zomer leidt ook tot de vreemde knikken eind juni.

Deze abjecte normalisatie van coronadoden is al langer toegepast in bijvoorbeeld de VS en het VK. Het RIVM volgt nu dus in hun voetsporen, en vergroot de bezwaren die we al hadden tegen de CBS-oversterftes nog verder. In onderstaande grafiek staat het verloop van de weekoversterfte vanaf begin 2020 tot heden voor beide methodes vergeleken: vanaf juli 2021 wijken de beide lijnen steeds meer af. De verwachting is dat de RIVM-methode in 2024 steeds verder zal ontsporen, dus afwijken van de realiteit.

Verloop van de weekoversterfte volgens CBS (blauw) en RIVM (oranje) van januari 2020 t/m december 2023

Ook de cumulatieve oversterfte hebben we herberekend met de nieuwe RIVM-“verwachtingen”, zie hieronder. In 2023 week 51 blijkt het RIVM de cumulatieve oversterfte in de pandemie van 57300 à la CBS te hebben gereduceerd tot 44114. Het RIVM heeft hiermee in één klap ruim 13.000 Covid-sterfgevallen onder het tapijt geveegd! Als ze de komende jaren deze methode voortzetten, en dat lijkt wel de intentie, dan zal alle oversterfte t.g.v. Covid, alle volgende pandemieën en zelfs klimaatsterfte vrijwel verdwijnen. Een knap staaltje statistische manipulatie!

Cumulatieve oversterfte vanaf het begin van de pandemie volgens CBS (verwachtingen 2020, blauw) resp. volgens RIVM (methode december 2023, oranje)

Oversterfte HMD t.o.v. gemiddelde 2010-2019

AlleBurgers zal alles in het werk stellen om realistische Covid-gerelateerde oversterftecijfers te blijven publiceren vanaf 2024. Ook de oversterfte t.o.v. het gemiddelde over 2010-2019 blijft dus.

In week 51 overleden 3835 mensen, 860 méér dan het gemiddelde van 2010-2019 in die week. Dat is 28,9% meer dan verwacht. We gaan hier echt naar een oudejaarsrecord!
Cumulatieve oversterfte vanaf 2020 week 1: 100.101
Dit is volgens AlleBurgers de harde ondergrens voor ’t aantal covid19-gerelateerde doden in Nederland sinds het begin van de pandemie.

Oversterfte HMD t.o.v. laagste kwartiel van 2010-2019

Ook de oversterfte t.o.v. het laagste kwartiel van 2010-2019 zullen we trachten voort te zetten.

In week 51 overleden 3835 mensen, 994 méér dan het laagste kwartiel van 2010-2019 (35,1%). Dit is meer dan 140 covid19-gerelateerde doden per dag! Ongeacht hoe deze oversterfte zich verder ontwikkelt zouden deze aantallen de onverdeelde aandacht van de regering moeten hebben! Luister naar AlleBurgers en kom in actie! Deze situatie is onacceptabel!
Cumulatieve oversterfte LQI vanaf 2020 week 8: 122.219
Dit is dus onze beste schatting voor het totaal aantal Covid19-gerelateerde dodelijke slachtoffers in de pandemie tot nu toe.

Dat totaal blijft dus groeien. Covid19 is niet voorbij. Totdat we actief ingrijpen met preventieve maatregelen zal het nooit voorbij gaan.

Hieronder staat het verloop van de oversterfte van begin 2020 tot heden volgens de 3 rekenmethodes in één grafiek bij elkaar.

Het verloop van het cumulatieve aantal doden volgens CBS, gemiddelde 2010-2019 en LQI 2010-2019 is dan:

Weekbericht van LowCovid Kano week 51 [info]

Het statusbericht van LowCovid Kano over week 51 was vorige week ook al gepubliceerd uitgaande van de nieuwe RIVM-schattingen. Deze week doet Kano net als AlleBurgers weer de analyse met de CBS-cijfers. Het is nog niet duidelijk of Kano in 2024 doorgaat met zijn weekberichten.

Virusdeeltjes in rioolwater [info]

Meting 29 december: 2524, het virusniveau is deze week flink gezakt, al is dit nog steeds hoger dan alle vorige pieken. Deze piek lijkt voorbij. Waarschijnlijk heeft het virus de meeste familieleden en gezinsleden in de besmette families wel te pakken genomen en is een soort verzadiging bereikt. Maar pas op, vanaf de 2e week van januari gaan de scholen weer open en wordt het werk weer hervat. Er zou zomaar een nieuwe piek kunnen volgen!

Volgens de analyse van Datagraver (die volgens sommigen nog te conservatief is) komt dit virusniveau overeen met ~90.000 nieuwe besmettingen op die ene dag, dit is onacceptabel veel. Temeer daar die éne dag later in het jaar zal leiden tot 9000-27000 extra nieuwe Long Covid gevallen (10-30%), waarvan minimaal 2250 ernstig invaliderend.

In onderstaande grafiek van Corona Lokaal, overgenomen met toestemming van Kalahiri, is het verloop van de gemeten SARS-CoV-2 virusdeeltjes in rioolwater weergegeven van 7 september 2020 t/m 29 december 2023. Mijn verwachting van 6 weken geleden, dat dit de heftigste uitbraak tot nu toe zou worden, is helaas méér dan uitgekomen: deze golf is bijna 2x zo hoog als alle voorgaande! We hebben momenteel het hoogste Covid19-virusniveau ooit. Dit is volstrekt onbekend terrein. En de overheid doet: niets!

Landelijk gemiddeld aantal virusdeeltjes x 100 miljard per 100.000 inwoners per dag, van 7 september 2020 t/m 18 december 2023, volgens Corona Lokaal.

Het Canadese bureau voor statistiek heeft in juni 2023 in een onderzoek onder miljoenen Canadezen vastgesteld dat de kans op Long Covid niet afneemt bij herbesmetting, maar daarentegen cumulatief werkt: elke besmetting geeft weer ca. 14% kans op Long Covid, zodat na 3 besmettingen zo’n 40% langdurige symptomen houdt (zie grafiek hieronder). In die percentages zitten overigens nog niet de patiënten die persistent SARS-CoV-2 virus hebben in een reservoir in hun lichaam, zonder symptomen te hebben. Deze patiënten kunnen maanden of jaren na hun Covid19 besmetting ineens overlijden aan een hartafwijking of een beroerte. Dr. Amy Proal van het John Snow Project schetst hierover een angstwekkend beeld. We zullen in volgende weekberichten vaak rekenen met 14% kans op Long Covid na elke besmetting.

Als er elke dag zo’n 150.000 Covid-besmettingen bijkomen, en elke besmette persoon is ~10 dagen besmettelijk, impliceert dat momenteel 900.000 Nederlanders besmettelijk zijn, dat is ~5%. Je mag hopen dat die niet allemaal in winkels, op het werk en op (kerst-)vieringen verschijnen, waarbij ze anderen kunnen aansteken, maar het is zeker iets om rekening mee te houden!

Een andere kijk op de verspreiding van besmettingen biedt de kaart met rioolwaterwaarden per provincie hieronder, met cirkels per afvalwaterstation. Veel afvalwaterstations zitten nog steeds vér boven het hoogste niveau (>3000), net als 3 provincies.

Virusdeeltjes in rioolwater per provincie (kleuren bruin 2400-3000 en zwart >3000) en per afvalwaterstation per 5-1-2024, ook van Corona Lokaal

Infectieradar [info]

Het percentage mensen met klachten van acute luchtweginfecties, o.b.v. meldingen door een groep vrijwilligers aan het RIVM, geeft op elk moment een idee van het besmettingsrisico. Op 30 december was het 7-daags gemiddelde 9,25%, vergelijkbaar met de vorige toppen in 2022-2023, zie de grafiek:

Percentage van de NL bevolking met een acute luchtweginfectie (7-daags gemiddelde) van 4-11-2020 tot 30-12-2023, o.b.v. meldingen aan RIVM

Ook nu rijst de vraag welk deel van de patiënten met Covid besmet is. De monsters afgenomen op de Nivel Peilstations in onderstaande grafiek geven wel een indruk. Hieruit zou blijken dat veel van de AIR-klachten RSV, Rhinovirus en nu ook influenza betreffen, en maar 20% Covid. Waarschijnlijk is het werkelijke aandeel Covid-patiënten veel hoger, omdat mensen met een zelftest kunnen vaststellen of ze wel of niet Covid hebben. Daarvoor hoeven ze niet naar de huisarts.

Uit een andere surveillance van Nivel blijkt een uiterst zorgelijke ontwikkeling: de sterke toename van longontsteking onder 5-14 jarigen. Anders dan vóór de coronapandemie komt dit nu vaak voor bij kinderen, zie grafiek hieronder. Eind vorig jaar was er al een forse piek, terwijl dit jaar vanaf de herfst een nog fellere stijging optreedt. In week 51 en 52 zou het gaan om zo’n 160 kinderen per 100.000 (kinderen), dus 160 x 18,62 = ~2980 (totaal 1.862.000 kinderen 5 t/m 14 jaar) over heel Nederland.

Deze enorme uitbraak van longontstekingen onder kinderen is niet het gevolg van immuniteitsschuld, hoe vaak sommige kinderartsen en experts van het RIVM dit ook verkondigen. De longontstekingen hoeven niet direct door het SARS-CoV-2 virus zelf veroorzaakt te zijn, maar waarschijnlijk wel indirect: het is al jaren bekend dat een Covid19-besmetting het immuunsysteem aantast, en kinderen worden in Nederland immers massaal en voortdurend blootgesteld aan besmetting met Covid19! Er is namelijk een fysieke leerplicht in slecht geventileerde klaslokalen, óók voor kinderen met verkoudheidsklachten die hun klasgenoten kunnen aansteken. Ook krijgen kinderen in Nederland nauwelijks de mogelijkheid om tegen Covid19 gevaccineerd te worden (in de VS mogen kinderen al vanaf 6 maanden gevaccineerd worden).

Dat Covid19 uitsluitend kwetsbaren en ouderen treft is een sprookje dat al een paar jaar uit is. Nu blijken zelfs jonge kinderen extra kwetsbaar door Covid19. Wanneer komen we hiertegen in opstand? Wanneer is het eindelijk genoeg?

Overigens steekt ook kinkhoest weer de kop op in verhevigde mate, wéér bij kinderen, enkele malen hoger dan vorige jaren en ook hoger dan vóór corona. Momenteel treft het ~4,2 kinderen van 0 t/m 14 per 100.000, dat is ~115 kinderen per week! De piek lijkt voorbij, maar dat dachten we 3 weken geleden ook…

Volledigheidshalve geven we ook de influenzagevallen volgens Nivel: inderdaad is in week 50 officieel de drempel overschreden waarbij we van een griepepidemie spreken. Dus als we deze winter Covid19 gehad hebben kunnen we vervolgens geveld worden door de griep. Ook daarvoor geldt dat door veel beschadigde immuunsystemen de griep hard kan toeslaan dit jaar. In week 51 is het aantal gemelde gevallen echter weer wat gezakt. Wie weet komen we goed weg.

Ziekenhuisopnames [info]

Het aantal Covid19-ziekenhuisopnames per dag geeft een indicatie van het aantal ernstig zieke patiënten met acute Covid19 die dag.

Op 5-1-2024: 84 Covid19-ziekenhuisopnames, dat is best veel, maar ook de ziekenhuisopnames lijken op hun retour. In totaal waren er 442 Covid19 opnames van 2 t/m 5 januari; op 1 januari zijn geen opnames gemeld.

Verloop van nieuwe ziekenhuisopnames (rode lijn 7-daags gemiddelde) van 14-3-2020 t/m 5-1-2023, volgens LCPS, gerepresenteerd door Corona Lokaal

In onderstaande twitterdraad van epidemioloog Chantal Rovers rekent zij af met de afgezaagde kritiek dat Covid-ziekenhuisopnames voor het grootste deel zieken betreft die voor iets heel anders opgenomen zijn en toevallig positief getest zijn op Covid.

Zoals uit onderstaande grafiek van stichting NICE (Nationale Intensive Care Evaluatie) blijkt is Covid19 bij gemiddeld meer dan 80% van de opgenomen patiënten de belangrijkste of secundaire reden voor opname. Volgens Chantal Rovers betekent dit dat beide typen patiënten zonder Covid19 niet opgenomen zouden zijn. Zij kan het weten, want zij registreert deze opnamen voor NICE in het Radboud ziekenhuis. Ze stelt bovendien dat patiënten bij opname niet standaard getest worden op Covid, dus het zou best kunnen zijn dat veel meer patiënten t.g.v. Covid in het ziekenhuis opgenomen moeten worden waarbij de link met Covid niet evident is.

Dat niet alleen oude mensen voor Covid19 opgenomen worden op de IC blijkt uit onderstaande grafiek van NICE, met de IC-opnames voor diverse leeftijdsgroepen in 2023, van januari t/m december.

Ziekenhuisbezetting [info]

Er liggen momenteel (22-12) 803 coronapatiënten in het ziekenhuis, en 59 liggen er op de IC. Het aantal ziekenhuispatiënten lijkt op zijn retour, maar het aantal op de IC piekt opnieuw. Verloop sinds 1 september:

Datumzh-bezettingIC-bezetting
1 september1275
8 september1816
15 september25118
22 september25112
29 september26114
6 oktober30615
13 oktober3329
20 oktober35116
27 oktober48219
3 november54831
10 november59128
17 november58930
24 november59829
1 december61632
8 december77153
15 december96562
22 december98950
29 december91245
5 januari80359

Dit was altijd de belangrijkste indicator waarop RIVM en OMT hun adviezen voor beleid baseerden, en de enige reden waarom maatregelen steeds te laat ingingen, te vroeg opgeheven werden en nu totaal afwezig zijn. “De ziekenhuizen kunnen het aan, dus het boeit niet hoeveel mensen ernstig ziek of invalide worden of overlijden”.

Onderstaand overzicht van de coronapatiënten in ziekenhuis & IC in de afgelopen 3 jaar is gemaakt o.b.v. gegevens van het LCPS. De aantallen patiënten zijn inclusief ontlabelde patiënten, die niet meer besmettelijk zijn en daarom niet meer afgezonderd liggen.

Dagelijkse ziekenhuis- (blauw) en IC-bezetting (oranje), exclusief verpleeghuizen en thuisverpleging, o.b.v. data LCPS, vanaf 1-1-2021 t/m 5-1-2024

Een veelgehoorde dooddoener is dat Covid nu vergelijkbaar zou zijn met de griep en “daar nemen we toch ook geen maatregelen tegen?” Dat er geen maatregelen zouden zijn tegen influenza is al betwistbaar, denk aan de jaarlijks terugkerende griepprik en de waarschuwingen en voorzorgsmaatregelen als er een jaar is met een extra hevige griepgolf.

Aan de andere kant is Covid19

  • veel heftiger dan influenza, met vaker ernstige klachten, ziekenhuisopnamen en een hogere mortaliteit (zie artikel van Al-Aly et al in The Lancet van december 2023 en grafiek onder)
  • besmettelijker dan influenza (na mazelen is Covid19 de meest besmettelijke infectieziekte)
  • géén seizoensinfectie maar treedt het hele jaar door op
  • veel vaker aanleiding tot langdurige chronische klachten, leidend tot invaliditeit, mentale aftakeling en onverwacht overlijden: Long Covid
  • een systeemziekte die bijna alle organen in het lichaam aantast en kan leiden tot meer dan 200 aandoeningen

Ter illustratie tonen we hier een vergelijking van ziekenhuisbezetting t.g.v. Covid19 met de jaarlijkse griepgolven in de winter.

Vergelijking van ziekenhuisbezetting door Covid19 (donkerblauw, vanaf maart 2020) en influenza (lichtblauw, smalle pieken ’s winters vanaf 2017) van Datagraver

Variants of Concern (VOC) [info]

De relatieve frequenties van relevante VOC’s (kiemsurveillance RIVM) geven een indicatie welke nieuwe bedreigingen te verwachten zijn. De metingen lopen door t/m week 51 (18 t/m 24 december). Weer heeft de laatste week voldoende samples (126) om in de grafiek opgenomen te worden, maar het RIVM is tijdens de kerstperiode wel een week verder achterop geraakt.

In het overzicht hieronder is de ontwikkeling van de diverse varianten schematisch weergegeven. We zien de afgelopen twee maanden een werkelijk spectaculaire groei van BA.2.86 (“Pirola”), ten koste van EG.5 (“Eris”), die maandenlang dominant is geweest. In week 51 zit Pirola al op 87,3%. Het merendeel daarvan blijkt van de subvariant JN.1 te zijn (71,4%), wat de andere subvarianten zijn (rest) maakt het RIVM niet bekend.

Dit betekent het einde van de XBB-recombinanten. Helaas betekent dit ook het einde van het laatste restje immuniteit in de bevolking, opgebouwd bij eerdere besmettingen. Pirola heeft namelijk zoveel mutaties t.o.v. Omikron XBB ondergaan dat het bijna een nieuw virus is, niet meer te vergelijken met Omikron. Zelfs de recente gezette boosters, met bescherming tegen XBB, zullen minder effectief zijn tegen Pirola. Dat verklaart ook de razendsnelle groei van de laatste weken, en eveneens de relatief trage groei van de besmettingen sinds augustus. In feite is dit niet één enkele golf, maar de superpositie van een lage golf van Eris, vervolgens overvleugeld door een steile piek van Pirola. Samen vormen ze inderdaad de heftigste coronagolf ooit.

Grafiek met het percentage van de belangrijkste Variants of Interest in de samples van het RIVM, in de weken van 6-3-2023 t/m 18-12-2023 (week 10 t/m 51). Het oranje vlak is EG.5, donkerblauw is de verdwenen variant XBB.1.5 (waartegen sinds oktober gevaccineerd wordt). Bovenaan komen JN.1 in donkergrijs en de rest van BA.2.86 in lichtbruin razendsnel opzetten.

Conclusie: actueel risico

AlleBurgers schat het risico momenteel extreem hoog. Verschillende factoren dragen hieraan bij:

  • We zien een ongeëvenaard snelle groei van de besmettingen in de rioolwatermetingen, tot ongekende hoogtes. Wat dat betreft liggen we 2 weken voor op de VS en het VK.
  • De scholen en veel kantoren zijn in de kerstvakantie dicht geweest, waarbij door gezellige familiebijeenkomsten het virus makkelijk rond kon gaan in de familie- en vriendenkringen. Vanaf de 2e week van januari gaat alles weer open, totaal onbeschermd, met veel kinderen uren dicht opeengepakt in slecht geventileerde schoolklassen. Dan kan het virus zich weer verspreiden tussen families. Het is dus niet ondenkbaar dat de huidige supergolf nog niet voorbij is en zelfs opnieuw kan pieken.
  • Het weer is al bijna 2 maanden regenachtig en vaak koud, mensen blijven binnen en bezoeken sociale contacten binnen. Het binnenklimaat met een lage luchtvochtigheid is dan ook niet bevorderlijk voor de gezondheid, o.a. omdat aerogene infecties zoals Covid19 zich sneller verspreiden, zie aerosolen.com. De komende extra koude weken worden nog moeilijker wat dat betreft.
  • Variant BA.2.86 en subvarianten JN.1 en JN.4 zijn door de vele mutaties in het spike-eiwit sterk immuunontwijkend. De sterke groeipotentie boven de terugvallende EG.5 variant is evident. BA.2.86 / JN.1 zal zich van de vaccins tegen XBB.1.5 die gezet zijn, noch van immuniteit opgedaan in eerdere besmettingen veel aantrekken. Varianten JN.1 en JN.4 grijpen bovendien méér aan in de bovenste luchtwegen, wat tot longontstekingen leidt.
  • Het RIVM ziet Covid19 nu als een “gewone luchtweginfectie”. Ook daarvoor zijn op de RIVM-site richtlijnen te vinden, maar daaraan wordt geen ruchtbaarheid gegeven. Iedereen denkt dat corona voorbij is en dat er geen enkele maatregel meer geldt. Het tegendeel is waar: Covid19 is veel gevaarlijker dan bedoelde luchtweginfecties, is in feite een systeemziekte met meer dan 200 aandoeningen, verspreidt zich in aerosols, komt veel meer voor, het hele jaar door, en de maatregelen van het RIVM tegen luchtweginfecties zijn volstrekt onvoldoende. Het vergt een totaal andere aanpak: strategisch, tactisch en operationeel. Omgekeerd kunnen de bedoelde gewone luchtweginfecties wél profiteren van een doelmatig coronabeleid (schone lucht, mondneusmaskers).

Laat u niet in slaap sussen en wijs maken dat de huidige (zomer- → herfst- → winter-) golf “meevalt” en nu wel over zijn hoogtepunt heen is. De omstandigheden voor het SARS-2 virus worden steeds gunstiger en er kan nóg een piek komen: “Winter is coming”! Blijf u beschermen, vermijd drukke bijeenkomsten en draag op openbare binnenlocaties een ffp2-masker! Test uzelf meer dan eens bij elke verdenking van coronabesmetting, zeker bij symptomen, en blijf thuis indien positief.

Indammen móet en indammen kán!

Er zijn verschillende strategieën om deze pandemie te bedwingen: