Actueel risico volgens AlleBurgers 17 november
Het risico op besmetting en daarmee Long Covid en invaliditeit is HOOG en blijft stijgen. Rioolwaarde 11-11: 1229 en stijgend → tenminste 44 duizend besmettingen PER DAG → tenminste 4400 NIEUWE Long Covid gevallen PER DAG, waarvan tenminste 1100 ernstig invaliderend. Circa 9% van de Nederlanders loopt rond met luchtwegklachten. Veel longontstekingen en RSV gerelateerde IC-opnames bij kinderen. Vanaf medio 2020 is er continu oversterfte geweest, in week 44 een oversterfte van tenminste 474 (CBS schatting). Er liggen 589 Covid patiënten op de verpleegafdelingen en 80 op de IC.
Oversterfte Covid19 gerelateerd, week 44: 30 oktober – 5 november
De oversterfte houdt aan. Volgens de meest conservatieve schatting, namelijk die op basis van de verwachte sterfte van het CBS, stierven 474 meer Nederlanders dan verwacht.
Deze oversterfte loopt op tot 730 als gebruik wordt gemaakt van het gemiddelde van de sterfte in de 10 jaren voor de pandemie (2010-2019) op basis van de human mortality index, welke beter rekening houdt met dat er relatief veel ouderen overlijden aan Covid.
Wanneer er rekening gehouden wordt met dat we ook van de pandemie kunnen leren, en dus bijvoorbeeld in zouden gaan zetten op FFP2, testen, HEPA, ventilatie en thuisblijven bij klachten, dan loopt de oversterfte op tot 778 (LQI – het laagste kwartiel – rechts in bovenstaande grafiek).
Oversterfte heeft als maat voordelen voor het bepalen van de gevolgen van het negeren van het Coronavirus (of doen alsof het een verkoudheid of “griepje” is, waar we nooit iets voor deden, en daarom nu dus ook niets). De maat voorkomt discussies over “overlijden met” of “overlijden aan” het Coronavirus. Deze discussie wordt regelmatig gestart als het over ziekenhuisopnames gaat (vaak door personen die de impact van Covid willen bagatelliseren). “Liggen al die mensen er echt alleen voor hun Covid, of hadden ze een gebroken been en bleken ze ook Covid te hebben?” Vaak wordt dan vergeten dat Covid het herstel, ook van een gebroken been, niet zal bevorderen.
Daarnaast omvat de oversterfte alle gevolgen van de pandemie. Daaronder vallen de late gevolgen van herhaalde infecties met het Coronavirus, zoals hart- en vaatziekten en verhoogde vatbaarheid voor andere infectieziektes. Ook vallen hieronder de gevolgen van de druk op de zorg van de behandeling van Covid patiënten, long Covid patiënten, en de uitval van zorgpersoneel duur acute en langdurige Covid.
De aanhoudende oversterfte laat duidelijk zien dat de pandemie nog niet voorbij is, hoe graag we dit ook zouden willen geloven. Het huidige “leven met Corona” is vooral een acceptatie van een lagere levensverwachting en een hogere ziektelast.
Meer informatie over het aantal overlijdens, nameldingen en de oversterfte is te vinden in het draadje hieronder van Low Covid Kano op Twitter/X.
Het Coronavirus wordt uitgescheiden in de ontlasting en de mate waarin het virus rondgaat kan dus worden afgeleid uit het rioolwater. Een grafische weergave van het aantal deeltjes over de tijd wordt verkregen op corona-lokaal.nl, waarvan hieronder een screenshot te zien is.
Het aantal deeltjes in het rioolwater vertoont nog steeds een stijgende lijn. De toename was relatief langzaam vanaf juli, maar heeft zich versneld vanaf oktober, mogelijk doordat mensen meer naar binnen trokken en de ramen en deuren gesloten hielden om de energierekening niet teveel op te laten lopen.
Met het aantal deeltjes in het riool kan geschat worden hoeveel mensen op een bepaalde dag een (nieuwe) infectie met het Coronavirus zijn gestart. Passen we de omrekenfactor van DataGraver toe op de meting van 11 november, dan komen we uit op ongeveer 44 duizend besmettingen. Gebruiken we de methode van Low Covid Kano op Twitter/X, dan loopt dit aantal op tot ongeveer 120 duizend.
Deze besmettingen hebben implicaties voor hoeveel nieuwe long Covid patiënten erbij zullen komen. Schattingen lopen uiteen, maar de meest conservatieve schatting is dat ongeveer 10% van de besmettingen tot langdurige klachten (tenminste 3 maanden – en hoger dan de controle-groep zonder Covid) zal leiden. Op de 11e november zijn er daarom naar verwachting tussen de 4400 en 12000 nieuwe long Covid patiënten bijgekomen (of zijn klachten van bestaande long Covid patiënten verergerd).
De CDC schat dat ongeveer 25% hiervan ernstige long Covid betreft. Op die ene 11e november (toen grote aantallen mensen onbeschermd het begin van de carnavalsperiode stonden te vieren) zijn er dus tussen de ongeveer 1100 en 3000 ernstige long Covid patiënten bijgekomen. Zouden al die mensen die op dat plein stonden bewust dit risico hebben genomen?
Het is duidelijk dat de overheid stuurt naar dat we Covid als een van de vele luchtweginfecties gaan beschouwen. Zo worden er nu adviezen gegeven om luchtweginfecties te voorkomen, in plaats van adviezen om Corona-infecties te voorkomen.
Aan de ene kant lijkt dit positief, want nu wordt er aan alle Nederlanders gevraagd om te proberen hun luchtwegvirussen bij zich te houden. Het probleem is echter dat dit snel leidt tot argumenten zoals “dit deden we ook nooit voor de griep”.
Covid zorgt nog altijd voor veel meer doden dan de griep. Daarnaast zorgt Covid in veel hogere mate voor langdurige klachten dan de griep. Covid mag misschien op een luchtweginfectie lijken (het wordt overgedragen door uitgeademde vochtdeeltjes, en in de acute fase zie je longontstekingen), maar in feite is het een ziekte waarin de bloedvaten wordt aangetast. Omdat deze bloedvaten in je hele lichaam zitten, kunnen daardoor overal klachten ontstaan (en daarom geeft long Covid ook zo’n diffuus beeld).
Kijken we naar de adviezen dan zien we wel ventilatie, maar ontbreken HEPA-filters. HEPA-filters kunnen helpen als het open zetten van ramen tot een te hoge energierekening leidt. Ventilatie plus luchtfilter met HEPA biedt nog meer bescherming.
Mondkapjes worden genoemd, maar de overheid zou ook advies moeten geven mondkapjes van het type FFP2/FFP3 te gebruiken. Deze sluiten veel beter aan op het gezicht, zodat de adem door en en niet langs de stof gaat. De stof bestaat uit meerdere lagen, waaronder statisch geladen lagen die deeltjes aantrekken. Omdat FFP2/FFP3 verder van je gezicht afstaat, zullen deze mondkapjes voor velen prettiger zijn om te dragen. Door FFP2 is meestal makkelijker te ademen dan door FFP3 (welke meer filtert), waardoor voor de meesten FFP2 de beste keuze in standaardsituaties zal zijn.
Terug naar de infectie-radar. Daarin zijn de klachten die op een Corona infectie kunnen wijzen, verandert in klachten die op een luchtweginfectie kunnen wijzen. Hierdoor worden hogere aantallen verkregen ten opzichte van eerder. Momenteel loopt circa 9% van de Nederlanders rond met luchtwegklachten.
Een deel van deze klachten zijn andere luchtweginfecties. Het RIVM analyseert een steekproef (en Nivel rapporteert de uitkomsten). Dit geeft de volgende grafiek:
Momenteel gaat er dus rond: RSV, Rhino, SARS-Cov2 (Covid), andere Coronavirussen (niet SARS-1 of MERS, maar bestaande Coronavirussen die vaak tot verkoudheidsklachten leiden, maar niet altijd even onschuldig zijn) en het parainfluenzavirus. Merk op dat griep nog steeds niet rond gaat. Dus als iemand zegt dat hij een “griepje” heeft, dan is het hoogstwaarschijnlijk geen griep.
Het RS-virus is niet onschuldig. Het kan tot bronchiolitis leiden, met name in kinderen onder de 2 jaar. Ook ouderen kunnen ernstig ziek worden van het RS-virus. Vorig jaar bestond bij het Nivel nog het idee dat de RSV-golf het gevolg was van uitgestelde infecties. Dit jaar zien we weer een golf, en deze begint eerder dan vorig jaar. Qua aantallen besmettingen (data van het RIVM) valt het nog mee vergeleken met de piek van vorig jaar.
De ziekenhuizen hebben echter moeite met het aantal ernstig zieke patiëntjes, zoals bijvoorbeeld de NOS meldde:
Dit is ook terug te zien in de data van het RIVM:
De vraag is wanneer de piek bereikt gaat worden. Eerder zagen we al een sterke toename in het aantal longontstekingen (Nivel), waarvoor de piek al boven die van vorig jaar ligt, zonder dat het maximum bereikt lijkt te zijn:
Ook bij kinkhoest zien we meer infecties dan gebruikelijk (Nivel):
Alles lijkt op een alternatieve verklaring te wijzen, welke “immunity theft” wordt genoemd door T. Ryan Gregory op Twitter/X. Covid lijkt er voor te zorgen dat het immuunsysteem verstoord wordt. Dit werd al duidelijk waargenomen in ernstig zieke Covid patienten, maar het lijkt erop dat Covid dit ook veroorzaakt bij relatief “milde” (in de acute fase) infecties. Zelfs kinderen, waar steeds van beweerd werd dat zij nauwelijks last hadden van Covid, lijken nu de gevolgen te ondervinden. En voor RSV werd recent aangetoond dat er een verband is met Corona infecties.
Een mogelijke verklaring waarom de extra longontstekingen vooral bij kinderen voorkomen, kan het gebrek aan vaccinatie tegen Covid zijn in deze leeftijdsgroep. Hieronder is te zien dat van de groep van 5 tot en met 11 jaar, maar 2% zijn ingeënt tegen het Coronavirus. Vergelijkingen met andere landen, waar meer kinderen zijn ingeënt zijn belangrijk om hier meer over te zeggen.
Recent is een vaccin goedgekeurd tegen het RS-virus. Dat wordt in de VS al ingezet, maar Nederland lijkt nog niet begonnen te zijn met vaccineren.
Naast algemene luchtwegklachten meet de infectieradar ook het aandeel positieve Coronatests. Deze week wordt een percentage van 1.8% gevonden. Dit lijkt wat aan de lage kant gegeven de cijfers over luchtwegklachten en de verdeling van luchtweginfecties van het Nivel.
Corona-lokaal.nl toont ook een grafiek van het aantal ziekenhuisopnames per dag, waarvan hieronder een screenshot te zien is. Dit zijn opnames met en voor Covid, waarbij ongeveer 80% niet opgenomen zou zijn zonder Covid. Op 7 november werden 120 Coronapatiënten opgenomen. Dit zijn de registreerde patiënten. Het is onduidelijk hoeveel er nog getest wordt en hoeveel er nog doorgegeven wordt door de ziekenhuizen.
Op 17 november meldt het LCPS dat er 589 Coronapatiënten op de verpleegafdelingen en 30 op de IC liggen. De ziekenhuizen kunnen het dus aan, maar de vraag is of dit een wenselijke situatie is. In het verkeer, bijvoorbeeld, zeggen we niet: “Laten we de snelheidslimieten maar verruimen, want de IC kan het nog aan”. Bovendien ervaren Coronapatiënten die in het ziekenhuis of op de IC zijn opgenomen erg vaak langdurige klachten.
Veel mensen lijken dit een acceptabele situatie te vinden. Zij die op het plein staan op 11/11 zijn waarschijnlijk niet altijd dezelfde mensen die in het ziekenhuis worden opgenomen en daarna langdurig klachten blijven houden (of komen te overlijden). Maar de infectie opgelopen op het plein wordt wel het OV mee ingenomen, of de supermarkt, of naar de huisarts of apotheek, waar anderen ook moeten komen. Het zou bespreekbaar moeten worden om op deze plekken FFP2 mondkapjes te dragen, zodat het feesten van de ene groep niet tot ziekenhuisopname of overlijden van een andere groep hoeft te leiden.
Er zijn geen nieuwe gegevens beschikbaar gekomen over varianten. Onderstaande afbeelding komt uit het weekbericht van vorige week. De donkergrijze band toont hierin de Pirola variant, welke in Nederland nog niet dominant lijkt te worden, zoals in andere landen wel het geval lijkt te zijn. Deze variant zal zich een stuk minder aantrekken van immuniteit van eerdere infecties of vaccinaties en kan leiden tot het verder doorstijgen van de besmettingen, ziekenhuisopnames, oversterfte, ziekteverzuim en long Covid.
De overheid is bezig te sturen op dat Covid geaccepteerd wordt als een van de gebruikelijke luchtweginfecties. Covid leidt echter tot een aanhoudende oversterfte, een hoog ziekteverzuim, long Covid, en vermoedelijk ook een hogere vatbaarheid voor andere infecties. Ondanks de herhaalde boodschap van de overheid en de media dat Omikron mild zou zijn, is het risico nog steeds hoog.
Brendan Crabb van het Burnet Institute in Australie gaf in 2022 al aan dat Covid niet vergeleken kan worden met de griep. Het is veel ernstiger. Hij geeft bovendien aan dat relatief beperkte maatregelen (preventie) het verschil kunnen maken tussen hoge oversterfte en veel (long) Covid en een lage ziektelast en overlijden. We hebben de middelen, maar we moeten ze wel inzetten.
Alleen vaccins gaan niet voldoende zijn (niet met de huidige vaccins), vooral niet als de overheid blijft doen alsof Covid een “griepje” is. Momenteel hebben maar 1.5 miljoen van de doelgroep van 7 miljoen de XBB-booster gehaald, maar zelfs als we iedereen zouden vaccineren, dan nog hebben we extra preventie nodig.
Deze omvatten thuisblijven bij klachten, testen (en thuisblijven bij een positieve test totdat je twee dagen achter elkaar weer negatief test), FFP2/FFP3 mondkapjes (correct en consequent gedragen in binnenruimtes) en luchtfilters met HEPA, ventilatiesystemen (met name in scholen).
We zullen ook moeten accepteren dat de wereld niet meer dezelfde is als voor 2019. Met hele grote groepen bij elkaar gaan staan, zoals op 11/11 is onverstandig en we moeten ook nadenken of we niet meer thuis kunnen werken (ook beter tegen de files en luchtvervuiling) en of we wel steeds met het vliegtuig op vakantie moeten of op een drijvende petrischaal moeten gaan zitten (ook wel bekend als een cruiseschip).